Den Haag Centraal
Een plek die Haagser is dan het terras van café De Posthoorn bestaat bijna niet. Op een steenworp afstand bevinden zich het Binnenhof, de Vijverberg en de Gevangenpoort. Vroeger was daar ook de executieplaats het Groene Zoodje, nu heet dat de Plaats en staat het beeld van Johan de Witt er. De gebroeders de Witt werden in 1672 op die plek ondersteboven opgehangen en door een woeste menigte in stukken gescheurd. Schrijver Esther Teunissen vertelt op het terras van de Posthoorn het verhaal van de gruwelijke moorden die op een warme augustusdag in het hart van Den Haag plaatsvonden. Ze schreef er een thriller over met de titel ‘Tot het bittere einde’, er wordt nóg iemand vermoord. Zaterdag 23 augustus wordt in boekhandel De Vries Van Stockum het eerste exemplaar aan burgemeester van Zanen uitgereikt.
Chirurgijn
Teunissen werkt voor de gemeente Den Haag als adviseur integriteit. Ze fietste elke dag naar haar werk over het Binnenhof, langs de Gevangenpoort en de Plaats en ging zich op een gegeven moment afvragen wat er zich daar toch allemaal achter die deuren had afgespeeld. “Het verhaal is minder bekend dan je zou verwachten,” zegt ze. “De mensen aan wie ik het vraag, weten vaak wel vaag wie Johan en Cornelis de Witt waren, maar wat er precies is gebeurd, dát weten ze niet. Voor mij was het bijzonder om te ontdekken dat een zo geliefde figuur als Johan de Witt, die zo hoog in aanzien stond, zo snel van zijn voetstuk kon vallen. En dan ook zó erg dat, als je het moet geloven, zijn ledematen door de mensen werden opgegeten.”
Al direct wordt je in de typisch Haagse en zeventiende-eeuwse sfeer van het verhaal meegenomen
De hoofdpersonen in haar boek zijn twee fictieve personages: de jonge Anna, corrector in de drukkerij van haar vader en de chirurgijn Govard. Als Govard een lijkschouwing moet doen, laat Teunissen een prachtige gedachte door zijn hoofd spelen: ‘Voor mij zijn de doden meer dan zielloze lichamen; elk lichaam fluistert de geheimen van een geleefd leven’.
Hofvijver
Al direct wordt je in de typisch Haagse en zeventiende-eeuwse sfeer van het verhaal meegenomen, dat zich in met kaarsen verlichte huizen en donkere kroegen afspeelt. Een aangeschoten Govard urineert in de Hofvijver en kotst er daarna zijn eten in uit. Even later schiet hij een man te hulp die op straat wordt aangevallen, pas daarna realiseert hij zich dat het de raadspensionaris en politiek leider van de republiek van Holland Johan de Witt moet zijn geweest.
Eigenlijk hadden pamfletten toen de rol van wat nu de sociale media doen Esther Teunissen, auteur ‘Tot het bittere einde’
Op dat moment is de raadspensionaris niet erg geliefd in Den Haag. “De republiek werd tegelijkertijd door Frankrijk, Engeland en twee Duitse bisdommen aangevallen en voelde zich in het nauw gedreven. Johan de Witt kreeg overal de schuld van en de bevolking werd opgefokt door de vele pamfletten die verspreid werden. Eigenlijk hadden die toen de rol van wat nu de sociale media doen. Het kon ook net zo goed fake zijn,” aldus Teunissen.
Kogel
Cornelis de Witt is opgepakt. Het Buitenhof stroomt vol met mensen, de deur van de Gevangenpoort wordt gemolesteerd en Cornelis wordt in zijn nachthemd naar buiten gesleurd. Als Johan ook naar buiten komt wordt hij getroffen door een kogel in zijn hoofd. De lichamen worden op het schavot van het Hof van Holland opgehangen en later in stukken gesneden. Ledematen en stukken van hun kleding worden tegen opbod aan omstanders verkocht. Een vinger levert vijftien tot twintig stuivers op, een oor vijfentwintig tot dertig en een teen tien stuivers. In de collectie van het Haags Historisch Museum bevinden zich nog steeds de tong van Johan en een vinger van Cornelis de Witt.
In ‘Tot het bittere einde’ is de lezer getuige van de dagelijkse beslommeringen van de bewoners in de straatjes om het Binnenhof. In het vorige boek van Teunissen ‘Duimkruid’ zijn de figuren fictief, maar in dit boek kunnen we enkele historische figuren herkennen. Buiten de gebroeders de Witt zijn dat de advocaat Copmoijer, de arts Johannes Helvetius, schout Van Bachum en procureur generaal Ruysch.
“Het is precies 400 jaar geleden dat Johan de Witt werd geboren, het is jammer dat Den Haag er zo weinig aandacht aan schenkt,” besluit Teunissen.
Esther Teunissen, ‘Tot het bittere einde’. Uitgever De Crime Compagnie, 213 pagina’s, prijs € 21,99. Ook verkrijgbaar als e-book en luisterboek. Meer informatie www.crimecompagnie.nl
